Kernvaardigheden
Geletterdheid (taal), gecijferdheid (rekenen) en probleemoplossend vermogen (21ste-eeuwse vaardigheden) worden gezien als kernvaardigheden. Beheersing hiervan is belangrijk voor een kansrijke positie op de arbeidsmarkt en om jezelf staande te houden in de maatschappij. Met de veranderende samenleving en arbeidsmarkt worden ook 21ste-eeuwse vaardigheden steeds vaker als kernvaardigheden gezien.
Onderzoek naar kernvaardigheden heeft een lange onderzoekstraditie binnen ecbo. Eerder werkten wij mee aan IALS (International Adult Literacy Survey) en ALL (Adult Literacy and Life Skills Survey). In 2013 werd PIAAC (Programme for the International Assessment of Adult Competencies) afgerond. De afgelopen jaren zijn met data uit die onderzoeken verschillende secundaire analyses gedaan, bijvoorbeeld over taal en rekenen op het mbo en over de relatie tussen laaggeletterdheid en armoede.
Laaggeletterdheid
Om goed te kunnen participeren in de moderne maatschappij is het kunnen lezen en schrijven een voorwaarde. In Nederland zijn naar schatting zo’n 1,3 miljoen volwassenen laaggeletterd. Dat staat voor zo’n 1 op de 9 Nederlanders. Mensen die laaggeletterd zijn, kunnen wel lezen en schrijven maar hebben daar moeite mee. Vanuit de overheid is er veel aandacht voor laaggeletterdheid middels het actieprogramma Tel mee met Taal (2016-2018). Gezamenlijk streven de ministeries OCW, VWS en SZW met dit programma naar het tegengaan van laaggeletterdheid en willen ze voorkomen dat mensen met een beperkte taalvaardigheid aan de kant komen te staan.
Taal en rekenen
Er waren zorgen over de daling van de prestaties van mbo-studenten op het gebied van taal en rekenen. Sinds 2010 zijn Nederlands en rekenen daarom onderdeel van de curricula van het middelbaar beroepsonderwijs en worden de vakken afgesloten met examens. Er zijn centrale toetsen maar ook decentrale toetsen. De kwaliteit van de examens en de meest efficiënte manier om de examinering te organiseren is nog altijd een vraagstuk. Verder speelt de effectiviteit van het taal- en rekenonderwijs voor specifieke groepen op het mbo en de professionalisering van docenten in het taal- en rekenonderwijs.
21ste-eeuwse vaardigheden
Het beroepsonderwijs bereidt jongeren voor op hun toekomst. Geen gemakkelijke taak, want hoe ziet die toekomst eruit? De samenleving en beroepen veranderen sterk. Vandaar de roep om meer aandacht voor algemene, ‘21ste-eeuwse’ vaardigheden in het mbo. Maar wat zijn dat precies? En hoe kan het mbo daar het best op inspelen? Ecbo houdt zich bezig met deze 21ste-eeuwse vaardigheden en de manier waarop deze in de curricula van het beroepsonderwijs een plek kunnen krijgen.
Team
Gerelateerd nieuws
Practoraat Brede Vorming gelanceerd in co-creatie met ecbo
Practoraat Brede Vorming gelanceerd in co-creatie met ecbo
Op 3 oktober is het practoraat Brede Vorming gestart bij ROC Friese Poort. Koen Vos is als practor geïnstalleerd en gaat de komende vier jaar verder aan de slag met brede vorming in het mbo. Ter voorbereiding op het practoraat schreven ROC Friese Poort en ecbo de publicatie ‘brede vorming: waarom nu?’. In de komende vier jaar zal ecbo het practoraat ondersteunen op onderzoeksmatig vlak, waarbij onder andere gewerkt wordt aan een leergang voor onderwijsprofessionals en een keuzedeel rondom community service learning.
Nieuw! Klas21 – Doe mee!
Samen met studenten kennis verspreiden
Op 4 oktober 2018 start ecbo met Klas21, een fictieve klas met 21 mbo-studenten. Met Klas21 willen we studenten nog meer betrekken bij (de ontwikkeling van het instrument van) KOMPAS21 en hen inzetten als kennisverspreiders.
21ste-eeuwse vaardigheden in mbo en hbo
Docentprofessionalisering centraal
Wat staat het mbo en hbo te doen rond 21ste-eeuwse vaardigheden? Op 5 juni kwamen professionals uit mbo en hbo bij elkaar om te spreken over een onderzoeksagenda voor het hbo en een professionaliseringsagenda voor het mbo. Ook de inrichting van de schoolcontext inclusief curriculumontwikkeling en gevolgen voor het management- en bestuursniveau kwamen uitgebreid aan bod.Gerelateerde bijeenkomsten
Gerelateerde publicaties
De rekentoetsen voor leerlingen met ernstige rekenproblemen (ER)
De rekentoetsen voor leerlingen met ernstige rekenproblemen (ER)
Het einddoel van het rekenonderwijs is om leerlingen op te leiden zodat ze adequaat kunnen omgaan met rekenkundige informatie in het (vervolg)onderwijs en in het dagelijks leven. Met de invoering van de Wet referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen is in 2010 voor alle onderwijssectoren vastgelegd wat leerlingen minimaal moeten beheersen op het gebied van taal en rekenen.
Slowscan ROC Friese Poort
21ste-eeuwse vaardigheden in het curriculum van ROC Friese Poort Zorg en Welzijn
De aandacht voor 21ste-eeuwse vaardigheden is de laatste jaren gegroeid. Vaardigheden als kritisch denken, samenwerken en ondernemendheid zijn helemaal niet nieuw, maar wel anders dan 50 jaar geleden. Deze vaardigheden worden belangrijker dankzij een veranderende arbeidsmarkt en samenleving.
De waarde(n) van brede vorming
Het mbo introduceert op geheel eigen wijze de maatschappelijke dienstplicht uit het regeerakkoord. ROC Friese Poort experimenteert met Community Service Learning en onderzocht met expertisecentrum beroepsonderwijs (ecbo) de toepassing van brede vorming (Bildung) in het mbo. Hun onderwijs laat studenten een maatschappelijke dienst leveren en stimuleert zo de brede vorming van studenten. Daarbij reflecteren studenten vanuit een Bildungsdenken op wat ze doen, wie ze zijn en hoe ze in de wereld staan.
Zelf-assessment
21ste-eeuwse docentvaardigheden
Wanneer het onderwijs meer aandacht gaat besteden aan 21ste-eeuwse vaardigheden, heeft dit gevolgen voor het curriculum en de rol van de docent. Ecbo heeft een zelf-assessment met geautomatiseerde terugkoppeling ontwikkeld voor docenten om individueel of op teamniveau hun 21ste-eeuwse docentvaardigheden in beeld te brengen.
Preventie door interventie
Literatuurstudie naar lees-en schrijfachterstanden bij kinderen en jongeren
2,5 miljoen mensen in Nederland hebben grote moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Een aantal dat nog steeds toeneemt. Naast de groep van laaggeletterde volwassenen bestaat er onder kinderen en jongeren een groep die ten opzichte van leeftijdsgenoten achterloopt in lees- en schrijfvaardigheden. Zij lopen risico om op te groeien tot laaggeletterde volwassene, wanneer deze achterstand niet ingehaald wordt. Het is belangrijk om dit te voorkomen. Deze (inter)nationale literatuurstudie, in opdracht van Stichting Lezen en Schrijven, geeft aanknopingspunten voor de preventie van deze laaggeletterden van de toekomst.
Praktijkvoorbeelden
21ste-eeuwse vaardigheden in verschillende leeromgevingen
Hoewel de term anders doet vermoeden, zijn 21ste-eeuwse vaardigheden niet nieuw. Scholen besteden op verschillende manieren al aandacht aan deze vaardigheden. Met voorbeelden van Alfa-college, Clusius College, Koning Willem I College en ROC Leeuwenborgh laten we zien hoe 21ste-eeuwse vaardigheden aandacht krijgen in verschillende leeromgevingen.
Burgerschap buiten de klas: buitenschoolse activiteiten in het vo
Een verkenning van de CILSNL Citizenship Education 2010-2011 data
Burgerschapsonderwijs buiten de klas, hoe krijgt dat vorm in het voortgezet onderwijs? Onderzoekers Manja Coopmans (Universiteit Utrecht) en Pieter Baay (ecbo) deden een verkenning naar het aanbod in buitenschoolse activiteiten op het gebied van burgerschap, waaronder het faciliteren van een leerlingenraad (74%), het organiseren van debatten (64%), en het bezoeken van de Tweede Kamer (60%). Ook het organiseren van buitenlandexcursies wordt door veel scholen genoemd als extra activiteit (82%).
Slowscan: 21ste-eeuwse vaardigheden in het curriculum
Een praktisch instrument om het curriculum te bekijken
De laatste jaren is de aandacht voor 21ste-eeuwse vaardigheden sterk toegenomen. Scholen spreken uit behoefte te hebben aan een praktisch instrument om het curriculum te bekijken. De Slowscan helpt de bestaande onderwijsaandacht voor 21ste-eeuwse vaardigheden in kaart te brengen en identificeert ook mogelijke blinde vlekken. De Slowscan kan via een teamgesprek worden uitgevoerd of digitaal.
Kritisch denken van mbo-niveau 2-studenten over sociaal-maatschappelijke thema’s
De rol van metacognitie en empathie om het kritisch denkproces te stimuleren
Waar heeft deze student dit gehoord? Is de informatie waar? Is het een logische afweging? Wordt hier vanuit meerdere perspectieven gekeken? Hoe komt het denken van de student tot stand? Is dit kritisch denken?Slimmer leren met ICT
Opbrengsten van vraagverkenning bij kleine en middelgrote besturen in het primair onderwijs - SAMENVATTING
Onderzoek naar de opbrengsten van de vraagverkenning rondom ict bij kleine en middelgrote besturen in het primair onderwijs. De vraagverkenning vond plaats in het kader van het project Slimmer leren met ICT dat in 2015 door de PO-Raad, in samenwerking met Kennisnet is opgestart. Het doel van dit project is dat de raad bewerkstelligt dat het primair onderwijs optimaal gebruikmaakt van de mogelijkheden die ict biedt, zoals het volgen van de ontwikkeling van leren, het differentiëren tussen leerlingen en het verhogen van doelmatigheid van bestuur.
Relatie laaggeletterdheid en armoede
Laaggeletterden hebben een lager inkomen dan geletterden
In Nederland zijn 1,3 miljoen mensen laaggeletterd. Een kwetsbare groep met relatief vaak een laag inkomen. Uit de internationale literatuur blijkt dat armoede en laaggeletterdheid elkaar op verschillende manieren kunnen beïnvloeden en versterken. Zien we in Nederland eenzelfde relatie? Dit rapport biedt hier inzicht in.
Toekomst educatie vanuit perspectief roc’s
Onderzoek Stichting Lezen & Schrijven
Stichting Lezen & Schrijven heeft ecbo opdracht gegeven een onderzoek te doen naar de toekomst educatie bij roc’s. Welke rol kunnen en willen zij spelen nu – sinds 1 januari 2015 – de verplichte inkoop bij roc’s stapsgewijs wordt afgebouwd?
Mbo-onderwijs rondom sociaal-culturele kwesties biedt kansen en uitdagingen
Hoe gaan studenten, docenten en scholen om met sociaal-culturele kwesties?
“Docent worstelt met aanslagen in Frankrijk”, zo kopt Metro (14 januari, 2015). Dit roept de vraag op hoe studenten, docenten en scholen omgaan met sociaal-culturele kwesties. Ecbo onderzocht hoe mbo-docenten de sociaal-culturele vaardigheden van hun studenten inschatten en in hoeverre mbo-docenten zichzelf bekwaam vinden om hierin te onderwijzen.
De toekomst begint vandaag
21ste-eeuwse vaardigheden in het beroepsonderwijs
Van de huidige banen in Nederland verdwijnt volgens voorspellingen de komende twintig jaar bijna de helft. Een gevolg van computerisering en andere megatrends in de samenleving.
Taalniveaus op het mbo
De leesvaardigheid van Nederlandse mbo'ers in (inter)nationaal perspectief
Deze publicatie gaat over de taalvaardigheid van mbo’ers en wat we daarover uit onderzoek weten. Hoe staat de taalvaardigheid van Nederlandse mbo’ers ervoor vergeleken met mbo’ers in andere landen en vergeleken met jongeren van andere opleidingsniveaus en in Nederland?
Geletterdheid naar sectoren
Een beeld van de verdeling van laaggeletterdheid over arbeidsmarktsectoren
De mate van geletterdheid verschilt aanzienlijk per branche. In de sector schoonmaak is het percentage medewerkers met een lage taalvaardigheid het hoogst, in de sector informatie het laagst.
Digitaal problemen oplossen in de 21ste eeuw
Hoe goed zijn mbo'ers toegerust?
Het middelbaar beroepsonderwijs heeft als taak studenten voor te bereiden op arbeidsmarkt, samenleving en vervolgonderwijs. Een uitdaging daarbij is dat de arbeidsmarkt en samenleving snel en ingrijpend veranderen.
Laaggeletterden: achterblijvers in de digitale wereld?
Vaardigheden van burgers en aanpassingen door overheden
De digitale dienstverlening groeit. In 2017 moeten alle zaken van de overheid digitaal kunnen worden afgehandeld. Daarmee groeien ook de eisen aan digitale vaardigheden van burgers. Het is daarbij de verantwoordelijkheid om condities te creëren om voor iedereen toegankelijk te zijn.
Mbo-onderwijs rondom sociaal-culturele kwesties biedt kansen en uitdagingen
Hoe gaan studenten, docenten en scholen om met sociaal-culturele kwesties?
“Docent worstelt met aanslagen in Frankrijk”, zo kopt Metro (14 januari, 2015). Dit roept de vraag op hoe studenten, docenten en scholen omgaan met sociaal-culturele kwesties. Ecbo onderzocht hoe mbo-docenten de sociaal-culturele vaardigheden van hun studenten inschatten en in hoeverre mbo-docenten zichzelf bekwaam vinden om hierin te onderwijzen.
Laaggeletterdheid in kaart
Ontwikkeling van laaggeletterdheid in Nederland
Nederland is een van de rijkste landen van de wereld en heeft de ambitie om bij de wereldtop van de kenniseconomieën te horen. Maar geen top zonder solide basis, en zo’n 1,3 miljoen mensen tussen de 15 en 65 jaar in ons land kunnen niet goed lezen en schrijven.Evaluatie kwalificatiedossiers mbo
Analyse op bestaande databronnen, ervaringen van betrokkenen
Deze publicatie is een evaluatie van de implementatie van de beroepsgerichte kwalificatiestructuur, in opdracht van het ministerie van OCW, naar aanleiding van vragen uit de Tweede Kamer.
PIAAC: Kernvaardigheden voor Werk en Leven
Resultaten van de Nederlandse survey 2012
PIAAC: Kernvaardigheden voor Werk en Leven geeft een uitgebreid overzicht van de taal- en rekenvaardigheden en het probleemoplossend vermogen van de Nederlandse volwassenen.
Kernvaardigheden in Nederland
Resultaten van de Adult Literacy and Life Skills Survey (ALL)
Geletterdheid, gecijferdheid en probleemoplossend vermogen worden ook wel kernvaardigheden genoemd. Hoe goed iemand deze vaardigheden beheerst, heeft grote sociale en economische gevolgen.
Vraag naar vaardigheden
Verkenning van de literatuur en beschikbare databronnen
De veranderende vraag naar competenties kan worden opgevangen door strategisch onderwijsbeleid. Maar hoe weet het beroepsonderwijs of werkgevers tevreden zijn met het aanbod van vaardigheden? Ecbo verkende de literatuur en beschikbare databronnen.
Laaggeletterdheid in Nederland
Omvang, kenmerken en achtergronden van laaggeletterdheid in beeld
Ecbo verzorgt al langer het Nederlandse aandeel in het onderzoek naar de basisvaardigheden van volwassenen in internationaal vergelijkend perspectief. Laaggeletterdheid is daarbij één van de thema’s. In de week van de alfabetisering 2011 besteden we er op verschillende manieren aandacht aan.Cgo: wat levert het op?
Samenvatting van de resultaten van de cgo-monitor
In het schooljaar 2004/5 experimenteerde 2 procent van de scholen met kwalificatiedossiers. Vier jaar later was dat al 73 procent. Wat heeft de invoering van competentie gerichte kwalificatiedossiers tot nu toe opgeleverd?
